461 Ancient Türkic Words · 461 Древних Тюркских Слов | |
Links - Ссылки |
|
Introduction |
Введение |
This table of common words within the Türkic family of languages was compiled by the Ukranian mathematical linguist Valentyn Stetsyuk's. V. Stetsyuk assembled a collection of 1,819 words in 13 Türkic languages, and analyzed the words for commonality and difference. To select the ancient words which had to exist before the onset of the linguistic differentiation of these languages. V. Stetsyuk used quite a conservative criteria that to be counted as a common word, a word had to be found in at least 9 out of 10 languages. Out of 1,819 surveyed words, 461 words met this criteria and were found in at least 9 out of 10 languages. Reviewed from various directions, the list would allow an insight into the life and environment of the Ancient Türks, the time period of the common vocabulary, and other imaginative explorations. It should be noted that the initial collection of the 1,819 words was taken from the content-neutral dictionaries, and therefore it did not competently represent the life and the environment of the period. Notable omissions are the terms that reflect the animal husbandry and in particular the horse husbandry, pastoral coaching as a way of life, hunting traditions in the methods of the warfare, beliefs and burial traditions. It can only be presumed at this time that adding a multitude of the words distinguishing the pastoral population from the agricultural populace would greatly expand the common word vocabulary and better represent the historical arena (examples of missing words are such well known words as yurt, kumys, kazan, bashlyk, kurgan, chaban, coach, shaman, boyar, khan, dingiz, tengri, alp), and ethnoses (Scythian suja as sweet water, arym as squinted, spu as eye, kumys as horse fermented milk, Greek borrowings, Latin, IE, Persian etc.). To download the complete list of all 1,819 words, click here (226K Zipped Excel file) |
Эта таблица общих слов в Тюркской семье языков скомпилирована Украинским математическим лингвистом Валентином Стетсюком. В. Стетсюк собрал 1 819 слов на 13ти Тюркских языках, и проанализировал слова на общность и различия. Чтобы выбрать древние слова, которые должны были существовать перед началом лингвистического дифференцирования этих языков, V. Стетсюк использовал весьма консервативный критерий, что чтобы быть включено как общее слово, оно должно было быть найдено в по крайней мере в 9 из 10 языков. Из 1 819 рассмотренных слов, 461 слово выполнило этот критерий и было найдено по меньшей мере в 9 из 10 языков. Изучаемый с различных направлений, список помог бы понять жизнь и окружающую среду Древних Тюрков, время общего словарного запаса, и других возможных исследований. Должно быть отмечено, что собрание начальных 1 819 слов было взято из содержательно-нейтральных словарей, и поэтому оно не представляет жизнь и окружающую среду периода с характерными для неё деталями. Бросающиеся в глаза упущения в отношении терминов, отражающих животноводство и в особенности конное животноводство, пастушеское кочевание как образ жизни, традиции охоты в методах войны, верования и традиция похорон. Сейчас можно только предпологать что с добавлением множества слов, которые отличают пасторальное население от сельскохозяйственных народов очень расширило бы общий словарь слов и лучше представило бы историческую арену (примеры отсутствующих слов - такие известные слова как юрта, кумыс, казан, башлык, курган, чабан, коч, шаман, боярин, хан, чингиз, тенгри, алп), и етносы (Скифские суджа как сладкая вода, арым как прищуренный, спу как глаз, кумыс как сброженное лошадинное молоко, Греческие заимствивания, Латинские, Инди-Европейские, Персидские и т.д.). Для того чтобы даунлоад полный лист всех 1 819 слов, надо кликнуть здесь (226K Zipped Excel file) |
This list is sorted by English words. To see the list sorted by Turkish words click here. |
English | Turkmen | Cuvash | Gagauz | Turkish, Azeri | Karachai, Kumyk | Itil Tatar | Kazakh | South Alaic | Uzbek, Uygur | Tuva | Yakut | Khakas | Kirghiz |
again | dag'y | takki | taa | daha | dag'y | tag'y | dag'y | da: | dag'y | da: | - | tag'y | dag'y |
agree v | una- | juna | ja:n | una- | una- | junə | una- | - | una- | čannyr | sa:n | una- | una- |
apple | alma | ulma | alma | alma elma | alma | alma | alma | alma | olma | - | - | - | alma |
army | orda | urta | - | ordu | ordu | urda | orda | ordo | ordu | ordu | ordu | orda | ordo |
arrow | ok | uxă | ok | ök | oq | uk | öq | öq | ůk | - | ox | ux | oq |
ashes | kül | kĕl | kül | kül | - | köl | kül | - | kul | xül | kül | kül | kül |
ask v beg v | soramak | - | sormaa | sormak | sorurg'a | sorau | surau | - | sůramok | suraar | suratlaa | surarg'a | suroo |
autumn | güjz | kĕr | güz | güz | küz | köz | küz | - | kuz | kus | kühün | küskü | küz |
awl | - | atpări | biz | biz | biz | bez | biz | pis | bijz | bis | - | pis | miz |
axe | palta | purta | - | balta | balta | balta | balta | - | bolta | baldy | - | palty | balta |
back rear | göt | kut | göt | göt | köt | kot' | köten | kögen | ket | - | ketex | köde | köt |
back spine | arqa-1 | - | arka | arka | arqa | arqa | arqa | arqa | orqa | oorga | arg'as | arg'a | arxa |
back spine | jag'yryn | çurăm | - | yag'ryn | jag'yryn | jawyryn | ?awryn | d'aryn | jag'rin | čaryn | saryn | čaryn | ?'aurun |
bad angry | jov°uz | japăx | javuz | yavuz | jowuz | jabyk javyz | ?oba ?awyz | jöbo- | ?abyk jawuz | čowa čavys | sobö:- | čoba | ?'obo |
bake v | bišmek | piçĕr | pišmää | bi?irmek | biširirge | pešerü | pisiru | byš | piširmoq | by?yrar | byhar | pyzyrarg'a | byšyruu |
bark v | üjrek | vĕr | - | ürümek | üjürge | örü | ürü | - | hurmoq | eerer | ür | ürerge | ürüü |
bark crust | gabyk | xupă | kabuk | kabuk | qabuq | kabyk | qabyk | - | qobik | xavyk | - | xabyx | kabyk |
barley | arpa | urpa | arpa | arpa | arpa | arpa | arpa | arba | arpa | arbaj | arpa | arba | arpa |
bat (zool.) | jarasa | - | jarasa | yarasa | jarqanat | jarqanat | ?arqanat | d'arg'anat | jorqana | čaäsqy | saryy kynat | čarxanat | ?'arganat |
be born | dogurmak | tavraš | duumaa | dog'mak | tuurg'a | tuu | tuu | tug' | tugilmoq | - | tuorax | tu- | tukum |
bear | ajy | - | ajy | ayı | ajju | aju | aju | aju | ajyk | adyg | ehe | azyg | ajuu |
beard | sakgal | suxal | sakal | sakal | saqal | hakal | saqal | - | soqol | segsel | - | sag'al | sakal |
beast worm | gurt | xurt | kurt | kurt | qurt | kort | qürt | - | qurt | kurt | - | xurt | kurt |
beat v | urmak | văr | urmaa | vurmak | uruu | oru | uryp | ur- | urmoq | urar | - | urarg'a | uruu |
belch v | gə:g'ir | kakăr | gi:r | geyirmek | kekir | kikir | kegir | kekir | kegir | keg'ir | kekirt | kigir | kekir |
belly | ič | aš | ič | içerik | ič | ečke | iši | - | ič | išti | is ihe | isti | ič |
belly | garyn | xyram | karny | karın | qaryn | karyn | qaryn | - | qorin | xyryn | - | xyryn | karyn |
belt | bil | pilĕk | bel | bel | belibau | bil | belbeu | bil | belbog' | belgi | bile | pil | bel |
bile gall | ö:d | vat | jöt | öt | öt | üt | öt | öt | öt | öt | üös | ö:t | öt |
bind v knot | düvün | tĕvĕ | düümük | düyün | tüjüm- | töen | tüjin | tü- | tugun | düüškün | tümük | tüün- | tüjün |
birch | gajyn | xurăn | kajyn | qajyŋ | qajyn | kajen | qajyn | - | qajyn | xadyn | xatyn | xazyn | kajyn |
bite v | da:la | tula | dala- | dalamak | talaš | talaš | talas | talaš | talas- | dalaš | - | talas | talaš |
bitter sour | aj'y | jüçĕ | aj'y | açıkh | aj'y | ačy | aš'i | - | aččyk | a?yg | ahyy | a:j'i | ačuu |
black | gara | xura | kara | kara | qara | kara | qara | - | qora | kara | xara | xara | kara |
blind | sokur | sukkăr | saar | sokur | soqur | sukyr | soqyr | - | sůqyr | sogur | soxxor | - | sokur |
blood | gan | jun | kan | kan | qan | kan | qan | - | qon | xan | xaan | xan | kan |
blow v | sovurmak | săvăr | saurmaa | sovurmak | suuuru | haua | suyru | - | sovormoq | šuurgan | ürgüj | sobyr | soguu |
blue | gök | kăvak | gök | köy | kök | kük | kök | kök | kůk | kök | küöx | kök | kök |
boat ship | gemi | kimĕ | gemi | gemi | geme | kojmə | kə:me | kə:me | kema | xeme | - | kime | kə:me |
bow (weapon) | jaj | - | jaj | yay | ?'aja | ?'əja | ?'ak | d'a | joj | aja | saa | čaa | ?aa |
bowl cup | ajak 1 | ura 1 | ajak 1 | ayak 1 | ajaq 1 | ajak 1 | ajak | ajak | ojok | ajak | agax | ajax | ajak 1 |
brain | bejni | mime | imik | beyin | myjy | mi | bejit | - | mija | mee | mejii | - | bejit |
brave | ?igit | jĕkĕt | iit | yig'it | ?'igit | ?'igit | ?igit | - | ?'igit | - | - | - | ?igit |
breast | döš | tüš | - | dö? | töš | tuš | tös | töš | tuš | toš | tüös | tös | töš |
breast | gövüs | kăkăr | güüs | gög'üs | göküs | kögus | keude | kögüs | köküs | kögüs | kögüs | köküs | - |
bridle | ujan | jĕven | čem | yüyen | ?'ugen | jögən | ?ugen | üjgen | jugan | čugen | üün | čügen | ?ügene |
brige | köpri | kĕper | köprü | köprü | köpür | küper | köpir | - | kůprik | kövürüg | kürge | - | köpürö |
bull | bug'a | pĕtĕr | buga | bug'a | bug'a | bugaj | bug'a | buqa | buqa | buga | bug'a | pug'a | buka |
bury v | göm- | - | göm- | gömmek | göm- | küm- | kö:m- | kö:m- | kö:m- | xöm- | kö:m | kö:m- | kö:m- |
calf | baldyr | - | baldyr | baldır | baldyr | baltyr | baltyr | baltyr | boldar | bäldyr | ballyr | paldyr | baldyr |
calf | buzav | păru | buzaa | buzov | buzau | bozau | büzau | byza | buzoq | byzaa | - | pyzo | muzoo |
care v | dümew | - | duma | dumag | tumaw | tumaw | tumaw | tymu | tůmaw | duma | tumu | tymo | tumo |
carry drive v | dašamak | tusă | tašimaa | ta?ınmak | tašyrg'a | tašu | tasu | - | tašimoq | da?yyr | tas | - | tašuu |
cartilage | gemirček | kămărčak | kemir | gemir- | kemirček | kimirčək | kemiršek | kemir- | kemirčak | - | kebij | kimir | kimirček |
cauldron | gazan | xuran | kazan | kazan | qazan | kazan | kazan | - | qozon | kočal | xočuol | xazan | kazan |
cheek | janak | janax | janak | yanak | ?'ajaq | janak | ?aq | - | ?ag' | čaak | synaax | naax | ?aak |
cheek | owurt | - | aurt | avurt | uuurt | urt | uwyrt | u:rt | o:rt | ovur | omurt | o:rta | u:rt |
child son | ogul | yvăl | ool | og'ul | ulan | ul | ül | - | ůgil | ool | uol | oolax | uul |
clay slime | pylčyk | pylčăk | balčyq | balçıg | balčyq | balčyk | balšyk | - | balčik | - | bylyyk | palčax | - |
cloud | bulut | pĕlĕt | bulut | bulut | bulut | bolyt | bült | pulut | bulut | bulut | bylyt | pulut | bulut |
clouthe v | gejim | - | giim | keyim | kijim | kiem | kiim | kes | kijim | ket- | ket- | kis- | kijim |
clouthes | do:n | tum | don | don | don | tun | ton | ton | to:n | tön | - | ton | ton |
coal | kömür | kămrăk | kömür | kömür | kömür | kümer | kömir | - | kůmir | xömür | - | kömir | kömür |
cold | sovuk | sivĕ | suuk | sog'uk | suuuq | suyk | suyq | - | sovuq | sook | - | soox | suuq |
comb comb v | darak | tura | darak | darag | taraq | tarak | taraq | tara- | tarok | dyrbaar | taraax | targ'ax | tarak |
come v | gelmek | kil | gelinmää | gelmek | kelirge | kilü | kele | - | kelmoq | kelir | kel | kilirge | keluu |
compress v | jyg'yr | jăvă | jurmaa | yıgı- | ?'yjir | ?'yjyr | ?yjyr | d'u:ru | ?'yjir | čy:r | - | čygyr | ?'yjyr |
consciousness | aŋlamak | ănlansa | anmaa | anlamak | ang | aŋlau | - | - | anglamok | - | - | oŋargany | andoo |
copper | - | jĕs | - | yez | jez | ies | ?ez | d'es | ?ez | čes | d'es | čis | ?'ez |
cord string | bag-2 | păjav | baalamaa | bag'lamak | bau | bəjləu | bajlau | pag' | bog'lamoq | baglaar | bya | palg'irg'a | bajloo |
cord string | jüp | çip | ip | ip | zip | ?'ep | ?ip | d'ip | ip | čep | - | čip | ?ip |
cover | - | çurxax | - | yorgan | ?'uuurg'an | - | - | - | - | - | suorg'an | - | - |
cover on v | büremek | pĕrke | büre- | bürünmek | bürke | bürke | bürke | pürke | bürke | bürg'e | bürüj | pür- | bürkö- |
cover v | jap- | - | - | yap- | jap- | jap- | ?ap | jap | jap- | šyp | sap | čap | ?ap |
cow | inek | ĕne | inek | inek | ijnek | inek | - | inek | inəj | inek | ynax | inek | inek |
cow property | mal | mul | mal | mal | mal | mal | mal | - | mol | mal | up-mal | mal | mal |
crane | durna | tărna | turna | turna | turna | torna | tyrna | - | turna | durjaa | turuja | turna | turna |
crawfish claw | qysqyč | xĕskĕč | kysky | kıskaç | qyčxač | kysla | qysqyš | - | qisqibaka | kyskaš | čysky | xykys | - |
crow | garga | xĕrxi | garga | karga | qarg'a | karga | qarg'a | - | qarg'a | kaargan | - | xarg'a | karga |
curve v | bükmek | pük | bükmää | bükmek | bügerge | bögü | bugu | pük | bukmoq | bük | boquj | pügerge | bük |
curve v | egmek | av | iiri | eymek | ijiltirge | iju | iju | - | ijmoq egmoq | ij eektiir | iex | igir | ijüü |
cut on parts v | - | čĕlĕ | - | dilim | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
cut up dissect v | jarmak | çur | jarmaa | yarmak | ?'aryrg'a | jaru | ?aru | d'ar | jormak | čarar | - | čararga | ?aruu |
cut v | dog'ra- | tura | dooramaa | dog'ramak | tuurarg'a | tura | tuwra | togra | tůgrimoq | dooraar | - | toorarg'a | tu:ra |
cut v | kesmek | xas | kesmää | kesmek | keserge | kisü | kesu | - | kesmoq | kestir | kys | kizerge | kesüü |
cut v | gijmak | xăjă xĕç | kyjmaa | kıymak | qyjmaq | kyjyu | qyju | - | qiimoq | xyjyrak | xajyt | xyjzarg'a | kyjuu |
cut v knife | pyčak | pekĕ | byčak | biçag | byčaq | pyčak | pyšak | pyč- | pičoq | bi?ek | byhax | pyčax | byčak |
dam | böw | pĕve | - | bög | buw | byw- | buw | bök | bog' | bog' | büö | pök | bögö |
daughter-in-law | jenne | inke | engi | yenge | - | ?'ingə | ?'enge | d'ene | jəngeə | čenge | sanas | nige | ?'ene |
dawn | dan | - | dan | dan | tang | tan | tan | tan | tong | dan | tyn | tan | tan |
day sun | gün | kun | gün | gün | kün | kö | kün | - | kun | xün | kün | kün | kün |
deception lie | aldav | ultav | aldadan | aldatmak | aldau | aldak | aldau | - | aldaš | aldag | al'gas | alaxtygany | aldoo |
deep | deri:n | tarăn | derin | derin | teren | tirən | tereh | teren | teran | teren | dirin | tiren | teren |
destroy v | bozmak | păs | bozmaa | bozmak | buzarg'a | bozu | - | - | buzmoq | buzar | - | puzularg'a | buzuu |
die v | öli | vilĕ | ölmää | ölmek | ölgen | ülü | ölik | öl- | ůlik | ölug | ölbüt | ölig | ölük |
dig v | ijšgek | al | ješ- | e?mek | eš- | iš- | es- | eš- | eš- | eš- | - | is- | eš- |
dirt | kir | kirĕk | kir | kir | kir | ker | kir | - | kirlik | xir | kirtij | kir | kir |
do create v | etmek | at | etmää | etmek | et- | it- | et | et- | et- | et- | - | it | et- |
dog | it | jytă | - | it | it | et | it | - | it | yt | yt | adaj | it |
door | i:šik | alăk | ešik | i?ik | ešik | išek | esik | e?ik | ešik | e?ik | - | izik | - |
doorstep | bosag'a | pusaxa | - | busag'a | bosag'a | busag'a | bosag'a | posog'o | bůsag'a | bözug'a | mo?'ogo | pozag'a | bosogo |
dream | düjš | tĕl | düš | dü? | tüš | töš | tüs | tüš | čüš | düš | tu:l | tüs | tüš |
drink v | ičmek | ĕç | ičmää | içmek | ičerge | ečü | išu | - | ičmoq | i?er | is | is | ičüü |
drop | dam- | tumla | damna | damla | tamarg'a | tamu | tamšylau | - | tommoq | damdy | tammalaa | tamčy | tamčyloo |
drown v | batmak | put | bat- | batmak | batarg'a | batu | batu | bat- | botmoq | put- | batylyn | patarg'a | batuu |
drunk tipsy | esre | üsĕr | - | esir | esir | isir | esir | ezir | əsir | ezir | itir | izir | esir |
dry | gurak | xărăk | kurak | kuru | qurg'aq | kory | qürg'aq | - | quruq | kurgak | kuraanax | xurug' | kurgak |
ear | gulak | xălxa | kulak | kulak | qulaq | kolak | qülaq | - | quloq | kulak | kulgaax | xulax | kulaq |
earth | jer | çĕr | jer | yer | ?'er | ?'ir | ?er | d'er | jer | čer | sir | čir | ?er |
earth | toprak | tăpra | toprak | toprak | topraq | tufrak | topyraq | - | tuprok | - | toburax | tobyrax | topurak |
eat v | ijmek | çimĕç | imäk | emek | ije- | ?'im | ?em | di | emoq | čem | cie | čilin | - |
edge | gyra | xĕrri | - | gırag | qyjyr | kyr | qyr | - | qirra | xyra | qyryčy | xyry | kyry |
egg | jumurtga | çămarta | jymyrta | yumurta | ?'umurtxa | jomyrka | ?umyrtka | d'ymyrta | jymyrtka | n'umurxa | cymyyt | nymyrxa | ?umurtka |
elder Bruther | aga | - | aga | ag'a | aga | ag'a | ag'a | - | aka | aga | aga | ag'a | aga |
empty lung | boš | pušv | boš | bo? | boš | buš | bosag'a | pos | bůš | boš | - | pos | boš |
end | uč | vĕç -1 | uč | uç | uč | oč | uš | uč | uč | uš | uhuk | us | uču |
enter v | gi:r- | kĕr | gir- | girmek | kirirge | - | kir- | gir | kir- | kir- | kiir | ker- | kir- |
entreat v | jalbar | jălăn | jalvar | yalvarmak | jalbar jalyn- | jalbar jalyn- | ?albar ?alyn- | d'albar | jalvar jelin | čalwar čalyn | salyn | - | ?albir ?'alyn- |
error fault | jazyk | jus | jazyk | yazık | ?'azyk | jazyk | ?azyk | d'as | - | šaa?y | syyha | čas | ?'az |
evil thief | xyrsyz | xarsăr | xyrsyz | hırsız | og'ursuz | - | qyrsyz | - | xirs | kyr?yr | xorsun | xyzynyrg'a | kyrs |
excess | artyk | yr | artan | artık | artyg'y | artyk | art- | art- | ort- | artyk | ort- | artyx | art- |
eyelash | kirpik | xărpăkĕ | kirpik | kirpik | kirpiki | kerpek | kipik | - | kiprik | kirbik | - | kirbik | kirpik |
face | jüz | - | üz | üz | iz | jöz | ?uz | d'uz | juz | - | süüs | čus | ?üz |
fall down v | - | çuxat | - | yıkmak | ?'auady | - | - | - | - | - | suulun | - | - |
fall v | düšmək | - | düšmää | dü?mek | tüšerge | tüš | tüsü | tüš- | tušmoq | dü?er | tus | tüzerge | tüšüü |
fang | azy | asav | - | azi | azav° | azau | azu | - | azu | azyg' | asy | azyg' | azuu |
fast strong | berk | - | pek | berk | bek | birik | berik | bek | bək | bök | bög'ö | peryk | bek |
fat | jag | çăvak çu | jaa | jag' | d?au | - | - | - | jog' | čag | sya | čag' | - |
fat thick | semiz | samăr | semiz | semiz | semiz | simez | semiz | - | semiz | semis | emis | simis | semiz |
father brother | aqqa | akka | aga | akka | aqa | əkə | əke | aqqy | oqo | aky | ag'a | - | ake |
father grandfather | ata | atte | - | ata | atarg'a | ata | ata | - | ota | ada | - | - | ata |
father mother uncle | aba | appa | aba | aba | - | abba | apa | - | opa | av°a | aba | aba | aba |
fear v | ürkmek | vĕrke | ürkmää | ürkütmek | ürk- | örkək | ürkü- | ükü- | hurx | ürgüder | ürgüü | ürük | ürk- |
feast wedding | toj | tuj | toj | toy | toj | tuj | toj | - | tůj | doj | - | toj | toj |
feed v | - | usra | - | asar | asyra | asra- | asyra- | azyra- | asra- | azyra- | - | azyra | asyra- |
fiancee | gelin | kin | gelin | gelin | kelin | kilen | kelin | kelin | kelin | kelin | kijiit | kilin | kelin |
fight | göreš | kereš | güreš | güre? | küreš | küreše | küres | küreš | kürəš | xüreš | küres | küres- | küröš |
find v | tapmak | tup | - | tapmak | tabarg'a | tabu | tabu | - | topmoq | tyvar | - | tabarg'a | tabuu |
fire | ot -2 | vut | ateš | od | ot | ut | ot | ot | ůt | ot | uot | ot | ot |
fire | ört- | virt | örtmek | - | örten | ürt | ört | ört | ůrtamoq | ört | ört | ört | ört |
fire stove | o?'aq | vučax | o?'ək | ocak | o?'ak | učaq | ošaq | ošaq | ůčak | o?uk | osox | - | očok |
fish | balyk | pulă | balyk | balık | balyq | balyk | balyq | balyq | baliq | balyk | balyk | balyq | balyk |
fist | jumruk | - | jumruk | yumruk | ?'umduruq | jaodryk | ?umyryq | d'udruk | ?'umryk | čuduruk | suturuk | munzurux | ?'umuruk |
flame | jalyn | çulăm | jalyn | yalım | jalyn | jalyn | ?alyn | d'alkyn | jalyn | čalyn | - | čalyn | ?'alyn |
flat | jalpak | - | jalpy | yalpık | jalpaq | jalpak | ?alpaq | jalbaq | jolpoq | čalbak | salbax | čelbax | ?'alpaq |
flat level | den | tan | denk | ten | teng | tin | ten | ten | teng | den | ten | tin | ten |
flow v | da:š- | tăšăral | taš- | ta?mak | taš- | tašy- | tasy | taš- | taš- | da?y- | - | tas- | tašy- |
flow v stream | akmak | jux | akmaa | akmak | ag'arg'a | agu | ag'u | ax | oqmoq | agar | - | ag'arg'a | aguu |
fly v | učmak | vĕç -2 | učmaaa | uçmak | učarg'a | oču | ušu | - | učmoq | u?ar | - | učugarg'a | učuu |
foam | köpük | kăpăk | köpük | köpük | kömük | kübek | köbik | - | kůpik | kövük | küügən | köbik | köbük |
fog mist | duman | tăn | duman | duman | tuban | toman | tuman | tuman | tuman | t'uman | tuman | tuban | tuman |
food | aša | usă | aš | a? | aš | aš | as | aš | os | a?yk | as | as-tamax | aš |
foot | daban | tupan | taban | daban | taban | taban | taban | taba:n | tovon | tavongaj | tabag'aj | taban | taman |
forgetfulness | - | - | - | unutmak | unutuu | - | - | - | - | - | - | - | - |
fox | tilki | tilĕ | tilki | tilki | tülkü | tölke | tulki | - | tulki | dilgi | - | tülgü | tülkü |
freeze v | üši- | šăn | üšü- | ü?i- | üšü- | üše- | üsi | ü?u- | üšü- | ü?u- | ülüj | üzü- | üšü- |
friend | atdaš | adaš | adaš | ada? | adaš | adaš | adas | adaš | adaš | attaš | atas | adas | attaš |
frog | gurbaga | - | kurbaa | kurbag'a | maqa | baka | baka | pag'a | baqa | paga | bag'a | pag'a | baka |
front | ön | umĕ | ön | ön | ög | un | ön | ön | ön | ön | - | ön | ön |
frost | ajaz | ujar | ajaz | ayaz | ajaz | ajaz | ajaz | ajas | ojoz | ajaz | - | ajas | ajaz |
frozen | don | tan | don | donmak | - | tunu | ton | ton | ton | donar | ton | ton | ton |
fruitless | gysyr | xĕsĕr | kysyr | kısır | qysyr | kysyr | qysyr | - | qisir | kyzyr | kytyrax | xyzyr | kysyr |
fulfil carry out v | bašar | - | be?'er | ba?ari | be?'ar | bašqar | ba?ar | bašqar | bašar | bašqar | - | pašqar | baškar |
full | doly | tulli | dolu | dolu | tolu | tuly | toly | - | tůla | dolu | toloru | toldyra | toltura |
gather v entirely | jyg'- | čux | jyv- | yig'mak | ?'yj- | ?'yj- | jyj- ?yq | d'u- | jyq- ?ik | čyg'- čyk | - | čyg'- | ?'yj- ?'yk |
gift pain | avy | - | - | ag'u | ag'uv | ag'u | u | - | og'u | og' | aba | uluq | uu |
girl daughter | gyz | xĕr | kyz | kız | qyz | kyz | qyz | - | qiz | kys | kyys | xys | kyz |
give v | bermek | par | vermää | vermek | birirge | birü | beru | per- | bermoq | beer | bier | pirirge | berüü |
go v | barmak | pyr | varmaa | varmak | baryrg'a | baru | baru | bar | bormoq | baar | bar | pararg'a | baruu |
go v | jöremek | çüre | örümää | eri?mek | ?'ürürge | jörü | ?üru | - | jurmoq | čoruur | süürelee | čörerge | ?ürüü |
goat (she) | geči | kačaka | keči | keçi | keči | kə?ə | eški | ečki | ge?'i | öškü | - | öski | ečki |
gold | altyn | yltăn | altyn | altin | altyn | altyn | altyn | - | oltyn | aldyn | altan | altyn | altyn |
good | jagšy | - | jakyšmaa | yak?y | axšy | jaxšy | ?'aksy | jakšy | jaxšy | ačy | čaxčy | čaxsy | ?'akšy |
good | on | ăn | - | on | on | un | on | on | on | anaa | una | on | on |
goose | gaz | xur | kaaz | kaz | qaz | kaz | qaz | - | g'oz | kas | xaas | xas | kaz |
(grand)mother | ene | anne | ana | ana | ana | ana | ana | ene | ona | enej | ije | ine | ene |
grass | ot -1 | ută | ot | ot | ot | ot | ot | ot | ůt | o:t | ot | ot | otoo |
gravel loam | gum | - | kum | kum | qum | kom | qum | - | qum | kum | kumax | xum | kum |
gray | boz | - | boz | boz | boz | büz | boz | pos | buz | bora | boron | poz | boz |
great big | uly | - | ulu | ulu | ullu | oly | uly | uly | ulug' | ulug | ulaxan | ulug' | uluu |
hair | gyl | xĕlĕx | kyl | kıl | qyl | kyl | qyl | - | qil | xyl | kyl | xyl | kyl |
hair | sač | çüç | sač | saç | čač | čəčan | šaš | - | soč | čaš | as | sas | čač |
hair | tüj | tĕk | tüü | tüy | tük | tök | tuk | - | tuk | dük | tüü | tük | tük |
half | jarym | çur | jarym | yarım | ?'arymy | jarym | ?arym | jarym | jarim | čartyk | - | čarymy | ?arym |
hand arm | gol | xul | kol | kol | qol | kul | qol | - | qůl | xol | - | xol | kol |
hang wave v | sallamak | sulla | sallanmaa | sallamak | salynyrg'a | selteu | salandau | - | solkimoq | salban | saalyn | salanna | salanda |
hard | gaty | xyt | - | katı | qaty | katy | qatty | - | qattiq | kadyg | kytaanax | xatyx | katuu |
head | baš | puç | baš | ba? | baš | baš | bas | - | boš | baš | bas | pas | baš |
healthy | sag | syvă | saa | sag' | sau | sau | sau | - | soglik | soo | - | soo | soo |
hear v feel v | symak | sis | syzmaa | sezme | sezim | sezger | sezu | ses | sezmoq | sezigleer | - | sizinerge | seziluu |
heart | jürek | čĕre | ürek | ürek | ?'ürek | jörek | ?ürek | d'ürek | jurak | čürek | sürex | čürek | ?ürök |
heart soul | kömnül | kămăl | gön | gönül | gönül | kinil | könil | kü:n | kůngil | - | könül | könül | könül |
hemp | kendyr | kantăr | - | kendir | kendir | kinder | kendyr | - | kendyr | xendir | - | kindir | - |
here | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
hero | batyr | pattar | - | bahadir | batyr | batyr | batyr | ba:tyr | botir | ma:dyr | ba:tyr | matyr | batymduu |
high great | bejik | - | büük | böyük | mijik | bijek | bijik | mözük | bedik | by?yg | bödön | pözik | bijik |
hill | depe | tüpe | tepä | tepe | töppe | töbö- | töbe | töwe | tepa | töp | töbö | - | töbö |
hold v | tutmak | tyt | tutmaa | tutmak | tutarg'a | - | tutkyn | - | tutmoq | tudat | tut | tudarga | tutkun |
hole | dešik | šătăk | dešik | de?ik | tešik | tešik | tesik | - | tešik | de?ik | teheg'es | tešik | tešik |
hole burrow | xin | enček | in | inik | in | ön | ön | - | inəj | ungur | iin | in | ijin |
horn | bujnuz | majraka | bujnuz | buynuz | müjüz | mögez | müjiz | mu:s | muguz | myjys | muos | müüs | müjüz |
horse | at-1 | ut-1 | at | at | at | at | at | - | ot | a't | at | at | at |
horse | jaby jabymak | jupax | jafak | yaby | jabu | jabak | ?aby | jabytak | jaby | čawydaq | sybydax | čabdax | ?'aby |
hot | yssy | ăšă | jysytmaa | ısı | issi | əsse | ystyk | izu | issiq | izig | ičiges | izig | ysyk |
hot fire burn v | gyzgyn | - | kyzgyn | kızdırmak | qyzg'an | kyzu | qyzu | - | qizitmoq | kyzar | kyha | xyzarg'a | kyzuuluk |
house | öj | uj | jev | ev | üj | öj | üj | üw | uj | ög | - | uj | uj |
hungry | ač | vyçă | aač | aç | ačlyq | ač | aštyk | ač | očlik | aš | aččyk | astaany | ač |
husband of sister | ba:?a | puçana | baša | ba?anak | ba?'a | ba?'a | ba?a | bada | ba?'a | ba?'a | - | pa?a | ba?'a |
ice | bu:z | păr | buz | buz | buz | boz | muz | mus | muz | - | muus | pus | muz |
interval distance | ara | vărămaš | - | ara | ara | ara | ara | - | ara | ara | yraax | ara | - |
iron | demir | timĕr | demir | demir | temir | timer | temir | - | temir | demir | timir | timir | temir |
itch v | gi?'i | xyçalan | gi?'iik | gıcıklamak | kičirge | kyčytu | qyšu | kyčy | kičikmoq | ki?iir | kyhyj | - | kyčyšuu |
key | ačar | uçă | ačmaa | açar | ačarg'a | aču | aškyš | ač- | očkič | a?ar | ahyn | as | ačkyč |
kick v | dep- | tap | tep- | dep- | tep- | - | tep | tep | dep- | töp- | - | tep- | tep |
kidney | böwrek | püre | bö:rek | böbrek | bögrek | büjrək | büjrek | pö:rök | bujrak | büjrek | - | pügürek | böjrök |
knee | dyz | čerkuççi | diz | diz | tiz | tez | tize | tize | tizza | diskek | - | tistenek | tize |
knit v knot | bogmak | - | boxča | bohça | buw | buqča | buw- | pog' | bog'- | bog' | baajyy | pog' | bu- |
know v | bilmek | pĕl | bilmää | bilmek | bilirge | belü | bilu | pül | bilmoq | bilir | bil | pilerge | bilüü |
lake | köl | külĕ | göl | göl | köl | kül | köl | - | kůl | xöl | küöl | köl | köl |
language | dil | čĕlxe | dil | dil | til | tel | til | til | til | dyl | til | til | til |
last year | bildir | pĕltĕr | byldyr | bildir | biltir | biltir | biltir | byltyr | biltir | - | bylyr | pyltyr | biltir |
last rest | sonky | - | sonu | son | song | son | sony | - | sůng | soonda | onton | soonan | son |
laughter | gülki | kulă | gülüš | gülmek | külkü | kölke | külki | kül | kulgi | - | külüü | külki | külkü |
lay v | jatmak | - | jatmaa | yatmak | ?atarg'a | jatu | ?atu | d'at | jotmoq | čydar | syt | čadarg'a | ?atuu |
lazy | jalta | julxav | jaltak | yaltak | ?'alqalu | jalkau | ?alkau | jaltaq | jalqov | čalgaa | - | čaltak | ?alkoo |
lean press v | - | taj | - | dazamak | tajandyryg'a | - | - | - | - | - | - | - | |
left | sol | sulaxaj | sol | sol | sol | sul | sol | - | sůl | sol | - | sol | sol |
leg foot | ajak 2 | ura 2 azaq | ajak 2 | ayak 2 | ajaq 2 | ajak 2 | ajaq | ajak | ojoq | davan-dajak | atax | azax | ajak 2 |
leg thigh | but | pĕs | but | bud | but | bot | but | but | but | but | buut | put | but |
lick v | jalamak | çula | jalmaa | yalamak | ?'alarg'a | jalau | ?alau | jala | jalamoq | čilgaar | salaa | čalgirg'a | ?aloo |
lift raise v | göter | - | götürmää | götürmek | göter | kütər | köter | kötör | koter | ködur | kötöx | kötür | kötör |
live v young | jašamak | - | jaš- ?'ail | ya?amak | ?'ašarg'a | jašeü | ?as | - | jašamoq | čalyy | - | čas | ?'ašao |
liver | bagyr | pĕver | - | bagir | bauur | bavyr | bauyr | pag'yr | bag'ir | baar | byar | paar | boor |
living alive | diri | čĕrĕ | diri | diri | tiri | tiri | tiri | tirig | diri | dirig | - | tirige | tiri |
load | jük | çak | ük | yük | ?'ük | jük | ?ük | d'ük | juk | čük | - | čük | ?'ük |
long | uzak | - | uzak | uzun | uzaq | ozax | uzak | uza- | uzoq uzun | uzun | uhun | uzun | uzak |
lord | - | - | bej | bek | - | beg bij | bej | - | - | bäg | bahyj | - | - |
louse | bit | pyjtă | bit | bit | bit | bet | bit | pit | bit | - | byt | pit | bit |
love like v | söjgi | sav | sevmää | sevmek | süjerge | söjgen | süjü | - | sevmoq | sögürüür | söbülee | - | süjüü |
low ground | oj -2 | uj -2 | o:j | oy- | ojun | uj | ojyn | oj | oj | o:j | - | o:j | oj |
lung | öpge | üpke | üfkə | öpge | öpkele | üpkə | öpge | öpkö | öpkə | ökpe | - | ökpe | öpkö |
man | adam | Atem etem | - | odam | adam | adem | adam | - | odam | - | - | - | adam |
man | ər | ar | erif | er | er | ir | er | - | er | - | er | iri | er |
mane | jal | çilxe | jelä | yele | ?'al | jal | ?al | d'al | jol | čel | siel | čilin | ?al |
mare | bajtal | pajtal | bajtal | baytal | bajtal | bajtal | bajtal | bajtal | bojtal | - | bajcal | pajtal | bajtal |
marking | belgi | palkă | belli | belgi | belgi | bilge | belgi | pelgi | belgi | belgi | belie | pülgü | belgi |
marrow | jülük | - | ilik | ilik | jilik | jilik | ?ilik | d'ilik | jülik | čilig' | siliq | čilin | ?'alin |
master farmer | eje | ije | ii | yiy | ijelik | ija | ije | e: | əjə | eeleer | ičči | ee | eelöö |
meat | et | üt | et | et | et | it | et | et | et | et | et | it | et |
medicine | em | emel | - | emel | em | im | emleu | em | em | emneer | emten | imnirge | em |
melt v | eremek | irĕl | erimää | erimek | erirge | eretü | eritu | eri- | erimoq | ergizer | ir | irirge | erüü |
middle | orta | vară | orta | orta | orta | urta | orta | orto | ůrta | ortuzu | ortoto | ortyzy | ortosu |
milk | sagmak | su | saamaa | sag'mak | sauarg'a | savu | sauu | - | sog'moq | saar | ya | saarg'a | saaš |
milk | süjt | sĕt | süt | süt | süt | - | süt | - | sut | süt | üüt | süt | süt |
millet | dary | tyra | dary | darı | tary | tary | tary | tary | toriq | taraa | tuorax | tary | taruu |
mix v | bulamak | - | bulamaa | bulamag | bulg'a | bolgatu | bylgau | pyla | bula | bulg'a | bula: | pula | bulga |
money | aqj'a | uksa | xak | akçe | aqj'a | aqj'a | akča | aqča | axča | akča | - | axča | aqča |
moon | aj | ujăx | aj | ay | aj | aj | aj | - | oj | aj | yj | aj | aj |
morning tomorrow | ir ertir | ir | erken ja:ryn | erte yarın | ertde | irte jaryn | erte ?aryn | erte | erta | erte | erde saryn | irte | erte |
moth | güje | kĕve | güvä | güye | güje | küjə | küjeü | kuja | kuja | - | köjüür | ku: | kübö |
mother | e?'e | ača | - | eg'e | ečiv | ə?ə | ə?e | e?i | e?'a | ača | e?'i | iče | e?'e |
motley | ala | ula | alata | ala | ala | ala | ala | ölö | ola | ala | ala | ala | ala-bula |
mountain | aš- | - | aš- | a?- | aš- | aš- | aš- | as- | aš- | aš- | as- | as- | aš- |
mountain | dag | tu | da: | dag' | tau | tau | tau | tu | tog' | dag | - | tag' | too |
mouth | agyz | çăvar | aaz | ag'ız | ag'yz | av°yz | auyz | - | og'iz | aas | uos | ag'ys | ooz |
name | at-2 | jat | ad | ad | at | at | at | - | ot | at | aat | at | at |
narrow | dar | tăvăr | dar | dar | tar | tar | tar | tar | tor | tar | tar | tar | tar |
narrow tight | dykyz | tăkăs | tykyz | tika | dykky | tygyz | tygyz | tyq-. | tigiz | - | tyjys | tyx- | tyzyg |
near be | jaq- | jaxăn | jakyn | yakın | jag'yl- | jakyn- | ?akyn | d'aqa | jaqin | čook | sag'a | čagyn | ?'akyn |
neavy ill | agram | jyvar | aar | ag'ır | auur | avyr | auyr | - | og'ir | aar | yaryy | oor | ooru |
necessary | gerek | kirli | - | gerek | kerekdi | kirək | kerek | kerek | kerak | xereglel | kerex | kirek | kerek |
neck | bojun | măj | bojnu | boyun | bojun | mujen | mojyn | moin | bůjin | mojun | mooj | mojyn | mojun |
needle | inne | - | iinä | iyne | ijne | ene | teben ine | ijne | igna | ine | inne | ine | ijne |
nest | - | jăva | juva | yuva | uja | oja | üja | - | uja | uja | uja | uja | uja |
new | jany | çĕnĕ | jeni | yeni | jany | jana | jany | d'any | jani | ča: | sanas | na: | ?'any |
night | gi?'e | kaç-2 | ge?'ä | gece | keče | kič | keš | keče | keča | ke?ee | kiehe | kečə | keč |
nit | sirke | šărka | sirkä | sirke | sirke | sirkə | sirke | - | sirka | sirge | - | sirge | sirke |
no | jok | - | - | yok- | ?'oq | - | - | - | jůq | - | suox | - | ?'ok |
nomadize v | göč | kuç | - | göç | köč | küčü | köš | göč- | göč' | kö?er | kös | közerge | köč |
nose | burun | - | burnu | burun | burun | boryn | muryn | purun | burun | murnu | murun | purun | murun |
not fat | juwan | - | javan | yavan | - | javg'an | - | - | jovg'an | - | - | čag'ban | ?'u:g'an |
number | san 1 | sum | sanmaa | sana | san 1 | san 1 | san 1 | - | son 1 | san | sanaa | san | san 1 |
oar shovel | kürek | kĕreçe | kürek | kürek | kürek | körək | kürek | - | kurak | xüürek | kürd'ex | kürček | kürök |
old | garry | - | kart | kart | qart | kart | kəri | - | qari | kyrgan | kyrd'agas | kiri | kary |
one | bir | pĕr | bir | bir | bir | ber | bir | pir | bir | bir | bi:r | pir | bir |
otter beaver | gunduz | xăntăr | kunduz | kunduz | qunduz | kondyz | qündyz | - | gunduz | kundus | - | xamnos | kunduz |
paint | boja | pĕve | boja | boya | boja | buja | boja | poja | boja | budu | butuj | poja | bojo |
part v | bölmek | pül | bölmää | bölmek | bölürge | bülgələü | bölik | böl- | bůlaq | bölük | bilik | pölik | bölük |
part v | ülemek | valĕ | - | ülü- | ülüš | öleš | üles | ülü- | uluš | üleer | üller | ülirge | ülös |
pass go through | geč- | kaç-1 | geč- | geçmek | geč- | - | keš- | keč- | keč- | keš- | kes- | keš- | keč- |
passage v | ötmez | vit | - | öt- | öt- | ütü | ötpez | öt- | ůtmas | öt | öt- | öt- | öt- |
pasture homeland | jurt | çurt | - | yurt | jurt | jort | ?urt | d'urt | jurt | čurtaar | syryt | čurturg'a | ?'urt |
pedestrain on foot | jadag | çuran | jajan | yayan | ?'ajav | jəjəw | ?ajaw | d'oju | jajaw | čadag' | satyy | čazyg | ?'ajau |
pelt | deri | tir | deri | deri | teri | tire | teri | tere | teri | tere | tirii | teer | teri |
pillow | - | çytar | - | yastık | ?'astyq | - | - | - | - | - | syttyk | - | - |
pith core heart | özen | var | öz | özek | özek | üzək | özek | ös | ůzak | özek | üöhe | özen | - |
place | orun | vyrăn | - | orun | orun | uryn | oryn | oryn | ůryn | orun | orun | oryn | orun |
plane v | jonmak | çun | jonmaa | yontmak | jo:n | junu | ?onu | d'on | junmoq | čonar | suor | non | ?onuu |
play game | ojun | văjă | ojnamää | oyun | ojun | ujen | ojyn | ojyn | ůjin | ojun | oonn'uu | ojnirg'a | ojnoo |
plunge in v | - | - | dalmaa | dalmak | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
pour strew v | dökmek | tăk | däkmää | dökmek | tök | tügelü | tögu | tök- | tůkmoq | töger | tog'un | tök | toguu |
praise v | magtamak | muxta | - | muktedir | maxtarg'a | maktanu | maqtan | - | mahtamoq | maktal | maxtan | maxtag | maktoo |
press v | basmak | pus | basmaa | basmak | basarg'a | basu | basu | pas- | bosmoq | bas- | - | pazarg'a | basuu |
press v | gysmak | xĕs | kysmaa | - | qysarg'a | kysu | qysu | - | qismoq | kyzar | - | xyzarg'a | kysuu |
press v | sykmak | saxa | syk | sıkmak | syg'arg'a | hyqqylau | syg'u | - | siqmoq | sygar | yk | syg'a | syguu |
prop up v | di:re- | čarak | direk | dire- | tire- | tirə | tire- | tire- | di:re- | - | tirie | tirə | tire- |
pull out v | jol- | çăl | jol- | yolmak | ?'ulkarg'a | jolku | ?ülu | d'ul | jol- | čular | suluj | čularg'a | ?uluu |
pull drow v | dartmak | turt | dartmaa | dartmak | tartarg'a | tartu | tartu | tart- | tortmoq | tyrtar | tart | tartarg'a | tartuu |
pull drow v | germek | karmaš | germää | germek | ger- | kieru | ker- | gər | gər | gər | - | kir | ker |
pus dirt | boq | păx | bok | bok | boq | - | boq | boq | poq | boq | box | pox | boq |
push v lift v | itelemek | - | itirmää | itilmek | it- | it-ijter- | it- | it- | ištir | idipter | ütürüj | iderge | iter |
put lay v | salmak | sulăm | salmaa | salmak | salyrg'a | salu | salu | sal- | solmoq | salyr | syt | salorg'a | saluu |
quarrel v | sögmek | - | süümää | sövmek | sögüšmek | sügü | sögu | - | sůkmoq | sögleer | üöx | sögizerge | sögüü |
raft | sal | sula | - | sal | sal | saj | sal | sal | sol | sal | aal | sal | sal |
rain snow v | jagmak | çu 1 | jaamaa | yag'mag | jaw- | javu | jaw- | d'a- | jogmoq | čag- | - | čagdirg'a | ?'a: |
reach arrive v | - | - | - | - | ?'eterge | - | ?etekteu | - | jetmoq | - | sitis | - | ?etelöö |
red | gyzyl | xĕrlĕ | kyzyl | kızıl | qyzyl | kyzyl | qyzu | - | qizil | kyzyl | kyhyl | xyzyl | kyzyl |
reed rush | gamyš | xămăš | kamyš | kamı? | qamyš | kamyš | kamys | kamyš | qamyš | xymyš | xomus | xamys | kamyš |
remain v stay v | galmak | xăvar | kalmaa | kalmak | qaldyryrg'a | kalu | qaldyru | - | qoldirmoq | kalyr | xaallar | xalarg'a | - |
remove distance v | jyraq | - | jyrak- | yyra- | jyraq | jyraq | yraq | yra: | jiroq | yra- | yraat | yra | yra:q |
rest recreation | dynč | tăn tĕnče | dinč | dinç | dynč | tyn- | tyn | tyn | tinčlik | tamčik | - | tyn | tynč |
revenge | öč | vĕčĕ | - | öç | öč | üč | öš | öč | č | o?een | öhüön | ös | öč |
rich | baj | pujan | baj | bay | baj | baj | baj | paj | boj | baj | baj | paj | baj |
rime | gyrav | - | kraa | gyrov | qyrau | - | qyrau | - | qirov | xyraa | kyrya | xyro | kyroo |
ring | jüzük | çĕr | üzük | üzük | jüzük | jözek | ?üzik | d'üstük | uzuk | čüstük | - | čüstük | ?'üzük |
river | özek | varak | - | özek | özen | özən | özek | özök | özən | özen | üös | özen | özök |
roar v | uvlamak | ula | ulamaa | ulumak | ulurg'a | ulau | ulu | uly | uvlamoq | uluur | uluj | ularg'a | - |
rot v pus | irin | çĕr | irin | irin | irin | erem | irin | iri- | jiring | iriir | iringe | irin | irin |
rub smear v | sürtmek | sĕrkele | suamaa | sürtmek | sürtürge | sörtü | syrganak | - | surtmoq | sürtüür | - | sürterge | sürt |
run | jaryš | - | jaryš | yarı? | jaryš | jaryš | ?aryš | d'arys | jariš | čaryš | syrys | čarys | ?'aryš |
run v | jügür | - | jürük | yüyürmek | juwur | jögerü | ?ugiru | d'ugur | jugurmoq | čügürer | süür | čügürie | ?ügürüü |
saddle | ejer | jenĕr | er | yeher | ?'er | ijar | er | - | egar | ezer | ynyyr | izer | eer |
saliva | selki | sĕleke | liga | selik | silegej | seləgəj | silekej | - | sůlakij | - | sil | siligej | šilekej |
salt cattle goods | duz | tăvar | tavar | tuz | tuz tuuar | toz tuar | tuz | - | tuz | dus | tuus | tus | tuz |
sated | dok dojgun | tută | tok | tok | toq | tuk | toq | - | tůq | todug | tot | tok | tok |
say v | dijmek | te- | demää | demek | die | di- | deu | tij | demoq | deer | die | ti- | deš |
scrape nail | dyrnak | čĕrne | tyrnak | dirnak | tyrnaq | tyrnak | ryrnaq | - | tirnoq | dyrgak | tyngyrax | tyrg'ax | tyrmak |
see v | görmək | - | görmää | görünmek | körürge | kürü | köru | gör | kůrmoq | köör | kör | körerge | körüü |
seek v | agtarmak | uxtar | aarmaa | axtarmag | axtar- | aqtar | aqtar | - | axtarmoq | - | - | - | - |
separate v | ajyr | ajyr | ajyr | ayir | ajyr | gajre | ajyr | - | ajir | adyr | - | azyr | ajyr |
shadow protection | kölege | sulxăn xulkan | gölgä | gölge | kölekke | küləgə | kölenke | - | kůlanka | xolege | külük | kölek | kölökö |
shake v | ja:j | çüçen | jyka | yay | jajqa | jajg'a | ?ajkalu | jaj | jaj | čaj | sajg'a | čaj- | ?ajka |
shear v | gyrkmak | - | kyrkmaa | kırkmak | qyryrg'a | kyrku | qyrqu | - | qirqmoq | kyrgyyr | kyrbaa | xyryg'arg'a | kyrkuu |
sheep | gojun | - | kojun | koyun | qoj | - | qoj | - | quj | xoj | - | xoj | koj |
short | gysga | kĕske | kysa | kısa | qyska | kyska | kyska | - | qisqaga | kyska | kylgas | xysxa | kyska |
shoulder | egin | an | - | egin | i:n | in | iin | ijin | jegin | egin | - | inni | ijin |
side | jan | jen | jan | yan | ?'an | jan | ?an | d'an | jon | - | - | - | ?an |
sift v | elek | ala | elek | elek | elek | ilek | jelek | jelge | elak | elgeeš | - | ilge | elek |
silver | kümüš | kĕmĕl | gümüš | gümü? | kümüš | kömeš | kümis | - | kumuš | - | kömüs | kümüs | kümüš |
sinew | damar | tymar | damar | damar | tamyr | - | tamyry | tamyr | tomiri | damyr | tymyr | tamyr | tamyr |
sinew cord | sinir | šănăr | sinir | sinir | singir | - | sinir | - | singir | siir | iniir | siir | sinir |
sit v | oturmak | vyrt | oturmaa | oturmak | otur- | utyru | otyru | otur- | ůtirmoq | olur | olor | odyrarg'a | oturuu |
skill | uz | ăsta | uz | usta | usta | - | usta | us | uz | us | u:s | us | uz |
slave | gul | - | kölä | köle kul | qul | kol | qul | - | qul | kul | kulut | xul | kul |
sledge chin | - | çuna | čenä | çene | čana | čana | šana | - | čana | šanak | synaaü | xanaa | čana |
sleep v | ujxy uklamak | yjxă | uju- | uyku uyu- | uju- | öjö- | uju- | ujqu | uju- uxlamoq | udu- | utuj | uzu- | uju- |
sleeve | jen | çană | jen | yen | ?'eng | ?'in | ?en | d'en | jen | čen | siex | niin | ?'en |
small | az | - | az | az | az | az | az | - | oz | as | as | as | az |
small | kiči | pĕčĕk | küčük | küçük | gitče | keče | kiškene | - | kičik | - | kiččim | kičiček | kičine |
snake | jylan | çĕlen | jylan | ilan | ?'ylan | jelan | ?ylan | d'ylan | ilon | čylan | syyl | čylan | ?ylan |
snow | gar | jur | kaar | kar | qar | kar | qar | - | qor | xar | xaar | xar | kar |
soft | jumšak | çĕmçĕ | jymyšak | yumu?ak | ?'umušaq | jomšak | ?umsak | d'ym?a | jumšoq | čymčak | - | čym?a | ?umšak |
soil | düjp | tĕp | dip | dib | tüb | tüp | tüp | tüp | tub | düp | tügex | tüp | tüp |
song | - | jură | - | - | ?'yr | ?'yr | ?yr | - | - | yr | yrya | yr- | yr |
soot | gurum | xărăm | kurum | kurum | qurum | sorem | qurym | - | qurum | - | kurunn'uk | xurun | kurum |
sound echo | jan | jan | - | yango | jang'yr | jang'yrau | ?angyryk | d'anu | jəngra | čangy | sana | janylas | ?anyryk |
span | garyš | - | karyš | karı? | qaryš | karyš | qarys | - | karič | karyš | xarys | xarys | karyš |
speak v | söjlemek | suj | sölemää | söylemäk | sölešiü | söjləü | söjleu | süle | sůjlamoq | - | ülä | söle | süjlöö |
speak say v | ajdym | yjt | ötmää | ay | ajg'ak | кjtu | ajtu | - | ajtmok | eder | et | aj | ajtuu |
trot (horse) | jorg'a | çărxa | - | yorg'a | jorg'a | jurg'a | ?org'a | d'org'o | jorg'a | čyraa | d'oruo | čorg'a | ?'org'o |
spin v | egirmek | jeke | - | eg'irmek | ijirge | ir- | iiru | ijir | jigirmoq | eerer | erij | iirirge | ijrüü |
spine | syrt | sărt | syrt | sırt | syrt | syrt | syrt | - | sirt | sirt | - | syrt | syrt |
spread v space | jazy | čas | - | yazı- | jaz- | jaz | ?azyk | d'azy | jazy | čas | syhy | čazy | ?'azy |
spring (season) | jaz | çur | ilk-jaz | yaz | ?'az | jaz | ?azg'yturym | joz | čas | saas | čas | ?az | |
stalk handle | sap | sapan | sap | sap | sabaq | sabak | sabaq | - | sop | savak syp | up | sap | sabak |
stalllion | ajgyr | ajar | xajgyr | aygır | a?yr | ajg'yr | ajg'yr | ajgyr | ajgyr | askyr | atyr | ajgyr | ajg'yr |
stand v | durmak | tăr lar | durmaa | durmak | tururg'a | - | türu | - | turmoq | turar | tur | turarg'a | turuu |
star | jyldyz | çăltăr | jyldyz | ulduz | ?'ulduz | joldyz | ?üldyz | d'yldyz | juduz | syldys | sulus | čyltys | ?yldyz |
steal v | ogry | vărla | - | og'urlamak | urlarg'a | urlau | urlau | - | ůgirlamoq | oorlaar | uor | og'yrlirga | uurdoo |
steam fog | bug | păs | buu | bug'u | bug' | bu | bu | bu: | bug' | bus | - | pus | buu |
stick | tajak | tuja | dajak | dayak | tajak | tojak | tajaq | - | tajok | dajangyyš | tohog'o | tajax | tajak |
stick v | japyš | çypăç | japyš | yapı?mak | japyš | jabyš | jabys | jabys | jopiš | čypšyr | - | čapsyr | ?'abyš |
still quiet | juvaš | jăvaš | javaš | yava? | javaš | juaš | ?uwaš | joboš | jowaš | čaaš | - | čamaš | ?ooš |
stirrup | üzenni | jărana | jözengi | üzengi | özengi | üzəngi | üzengi | üzeni | üzənne | ezeng'i | isene | izene | üzengü |
stom | bora | - | boran | boran | boran | buran | bürkasyn | porog'on | bůron | boraan | buurza | poraan | boroon |
stone | daš | čul | taš | ta? | taš | taš | tas | tas | toš | daš | taas | tas | taš |
straight | dogrusy | - | dooru | dog'ru | tuura | tug'ru | tura | tu:ra | tůgri | do:ra | tuora | - | tuura |
straight flat smooth | dikan | tikĕs | dik | dik | tik | tekə | tik | - | tekis | deski | dexsi | - | tik |
straight level | düz | türĕ | düz | düz | tüzü | töz | tüzü | tüs | tüs | tas | tus-tuspa | tüs | tüz |
strangle v | bog' | păv | bu: | bog'mak | bog'- | bu- | bu: | po:g' | bog'- | bog' | - | pog' | bu- |
strength | güjč | - | güč | kuç | küčlü | köč | küš | küs | kuč | küš | küüs | küskü | küč |
string (beads) v | düz- | tir | dizmää | düzmek | tiizerge | tezü | tiz | tis- | tiz- | dis- | tis- | tis- | tiz- |
stroke dig v | gazamak | xus | kazmaa | kazmak | qazatg'i | kazu | qazu | - | qazlamoq | kazar | xas | xazarg'a | kazuu |
suck v bossom | emmek | ĕm | emmä | emmek | emerge | imu | emu | äm- | em | emer | emčak | emerge | emüü |
sure friend | ynam | ĕnen | jynan | inan | ijnaq | inan- | nanym | ynaq | ynaq | ynan- | - | ynag' | ynak |
swamp | saz | šur | saaz | saz | saz | saz | saz | sas | soz | - | syys | sas | saz |
sweat | der | tarăn | ter | ter | ter | tir | ter | - | ter | der | tirit | tir | ter |
sweep v | süpürmek | - | süpürmää | süpürmek | sibirirge | seberü | sypyru | - | supurmoq | šyrbiir | sippij | sybyrarg'a | šypyrtuu |
swim v | jüzmek | - | ütmää | üzmek | ?'üzerge | jözü | ?üzu | d'us | juzmoq | sus | yhyn | čus | ?üz |
tail | gujruk | xüre | kujruk | kuyruk | qujruq | kojryk | qüjryq | - | qujruq | kuduruk | kuturuk | xuzurux | kujruk |
take v | almak | il | almaa | almak | alyrg'a | alu | alu | al- | olmoq | alyr | yl | alarg'a | aluu |
taste tasty | datly | tutla | dat | dad | tatly | tatly | tetti | tat- | totli | taptyg | - | tadii | tattuu |
teach v | övrenmek | vĕrent | üürtmää | öyrenmek | jurenirge | örənü | üjretu | üret | ůrganmoq | ööredir | üöret | ügredirge | üjrötüü |
tear | jaš | çul | jaš | ya? | ?'aš | jaš' | ?as | d'aš | još | čaš | sa:s | čas | ?aš |
tear v | jir- | çyr- | jir- | yırmak | jyr- | jyr- | ?yr- | - | ?ir- | čir | siir | čir | ?'yr |
tear cut v | sojmak | sü | cojmaa | soymag | sojarg'a | - | soju | - | sůjmoq | sojgalaar | soroloo | sojarg'a | soj |
there is are | bar | pur | var | var | bar | bar | bar | wor | bor | bolur | baar | par | boluu |
thick dens | galyn | xulăn | kalyn | kalın | qalyn | kalyn | qalyn | - | qalin | kylyn | xalyn | xalyn | kalyn |
thin | inče | çinçe | in?'e | ince | ingičke | ničke | ?eniške | čičke | ingička | čing'e | - | niske | ičke |
thin | juka | çüxĕ | - | - | ?'uqa | - | ?uqa | - | jupka | čuga | čugas | čug'a | ?uka |
thin lean | arryk | - | aruq | aryg | aryq | aryk | aryq | - | oriq | argan | yrygana | aryx | aryk |
throat | damak | tamak | damak | damak | tamaq | tamak | tamaq | tamaq | tomoq | - | tamax | tamax | tamak |
throw v | atmak | ut-2 | atmaa | atmak | atarg'a | atu | atu | at- | otmoq | adar | yt | at- | atuu |
thrust in sew v | dik- | čik | dikmää | tikmek | dik- tigire | tik- tegu | tik- | tik | tikmoq | tik- | tik- | tigere | tigüü |
to be | bol | pulă | - | - | bolurg'a | bulu | bolu | pol | bůlmoq | bolur | buol | polarg'a | bilüü |
to be tire v | armak | yr | - | arıg | aryq | aryq | aryq | ary- | oriq | argan | yr | aryx | ary |
to get warm | jyla- | - | yly | yıly- | jyly | jyly- | ?yly | d'yly | jili- | čyly | sylyj | čyly | ?yly |
to shut eyes | - | - | - | yummak | ?'umarg'a | - | - | - | - | - | sim | - | - |
tooth | diš | šăl | diš | di? | tiš | teš | tis | - | tiš | dyšter | tiis | tis | tiš |
top upper part | jokary | - | jukary | yukarı | og'ary | jugary | ?ogary | - | juqori | kyry | sonuru | čogarxyzy | ?ogoru |
top upper part | ö:r | vir | - | ör | ör | ür | ör | örö | ör | ö:rü | örö | ö:rle | ör |
top upper part | üst | - | üst | üst | üst | ös | üst | üst | ust | üstü | üöhee | üstü | üstü |
touch v | deg'- | tĕkĕn | di- | deg- | tij- | tij- | tij- | tig- | teg- | deg- | tij- | tig- | tij- |
track | yz | jĕr | iz | iz | yz | ez | iz | - | iz | is | - | is | iz |
trade | - | sut | satmaa | satmak | satyu | sat | sauda | - | savdo | sadyg | atyylas | sadyklas | sooda |
tree | agač | jyvaç | aač | ag'aç | a:g'ač | a:g'ač | agaš | - | jog'oč | jyaš | - | agaš | j'ygač |
tree | derek | - | - | direk | tereq | tirək | terek | terek | terak | terek | tirex | tirek | terek |
tremble v | selkildemek | sillen | sarsmaa | silkelemek | silkirge | - | silkiu | - | silkijmoq | silgiir | ilibirət | siligerge | silküü |
tremble v | titremek | čĕtre | titiremää | titremek | titirirge | tetrənü | - | - | titramoq | didireet | titirestee | titirirge | titiröö |
turn over v | agdarmak | - | aktarmaa | aktarmak | av°dar | av°dar | av°dar | - | ag'dar | aŋdar | - | aŋdar | o:dar |
turn v | burmak | păr | bur- | burmak | bururg'a | boru | büraü | pur- | buramoq | burulaar | - | pur- | buroo |
turn drive v | ajlamak | ajlan | ajlan | ayla(n)mak | ajlan- | əjlənə | ajlan- | ajla | ajlanmoq | xajdynar | xaaj | ajlandy | ajlana |
udder | jelin | çilĕ | jelin | yelın | ?'elin | ?'ilen | ?elin | jelin | jelin | - | silin | čelin | ?elin |
urine | sijdik | šăk | siidik | siymek | sijdik | sidek | sidik | - | siidik | sidik | šek | sidik | sijdik |
wake up v | oja- | văran | ujan | oyanmak | ojaw | ujaw | ojaw | ojg'on | ujag' | odug' | uhugun | usxun | ojg'o |
wash v | juvmak | çu ŋ | jykamaa | yumak | ?'uuarg'a | juu | ?uu | - | juvmoq | čuur | suuj | čuurg'a | ?uuš |
water | suv | šyv | su | su | suu | su | su | - | suv | sug | uu | sug' | suu |
way | jol | çul | jol | yol | ?'ol | jul | ?ol | d'ol | jůl | - | suol | čol | ?ol |
weeping | aglamak | jĕr | aalamaa | ag'lamak | - | elau | egilu | ij | jiglamoq | yglar | yjylao | ylg'yrga | yjloo |
wheel circle | teker | tĕkĕr | tekerlek | teker | tögerek | təgərmək | tegeršik | - | tegirmoq | tegerer | tögürümtə | tegilek | tegerek |
whinny v | - | kĕç | kišnemää | ki?nemek | kišnirge | - | kisineu | - | kišnamoq | kišteer | kistee | kistirge | kišenöö |
whip | qamčy | - | kamčy | kamçı | qamiči | kamčy | - | - | qamči | kymčy | kymn'yy | xamči | kamčy |
white | ak | - | ak | ak | aq | ak | aq | - | oq | ak | - | ax | ak |
whole | bitin | petĕm | bütün | bütün | bütün | böten | bütin | büdür | bütün | büdür | büdün | püdün | butun |
widow | dul | tălăx | dul | dul | tul | tol | tul | tul | tul | dulgujak | tulajax | - | tol |
width | in | an | engin | en | en | in | en | - | en | en | ien | in | ene |
willow branch | dal tal | tal | dal | dal | tal | tal | tal | - | tol | tal | talax | tal | tal |
win v | - | çĕn | - | - | ?'engerge | - | - | - | - | - | - | - | - |
wind | jel | çil | - | yel | ?'el | ?'il | ?el | d'el | jel | čel | šel | čil | ?'el |
wind v | örmek | arla | örmää | örmek | ör- | ürü | örü | ör- | ůrmoq | örüür | ör | ürerge | örüü |
wing | ganat | çunat | kanat | kanat | qanat | kanat | qanat | - | qanot | - | kynat | xanat | kanat |
winter | gyš | xĕl | kyš | kı? | qyš | kyš | qys | - | kiš | kyš | kyhyn | xysxy | kyš |
wood | o:dun | vută | odun | odun | utyn | otyn | odyn | - | ůtin | ottular - | ottor - | odyn | otun |
wool | jün | çăm | ün | yün | ?'ün | jon | ?ün | d'ün | ?un | čuz | sunk | čüg | ?ün |
work | iš | eç | iš | i? | iš | eš | is | iš | iš | iš | i:s | istenie | iš |
wrist | bilezik | - | bilezik | bilezik | bilezik | biləzik | bilezik | pilerik | bilezik | bilzek | bilsex | plisk | bilerik |
year | jyl | çul | jyl | yıl | ?'yl | el | ?yl | d'yl | jil | čyl | syl | čyl | ?yl |
yellow | sary | sară | sary | sarı | sary | sary | sary | - | sarik | saryg | arag'as | saryg' | sary 1 |
yellow brown | do:r | tură | turungu | dor | tor | tury | tory | tor | toruq | dorug' | - | toryg' | toru |
yes | ?'aj | ije | - | ya | ?e | ja iji | ?ə ije | je | ja | če ije | ee | če | ?e ijj |
yesterday night | düjn | - | dün | dün | tünene | tine | tünegün | - | tugun | dü:n | tüün | tün | tün |